ÇANAKKALE KARA SAVAŞLARININ 105 NCİ YILI

Çanakkale Savaşı Tarihi

Çanakkale Savaşı batılı ülkelerin oluşturduğu itilafa karşı Osmanlı Devleti’nin savunmada olduğu bir savaştır. Osmanlı Devleti Çanakkale Savaşında bütün bir millet olarak destan yazdığı savaştır. 1914 yılı 3 Kasım-1915 yılı 18 Mart tarihleri arasında deniz savaşları yapılmıştır. 25 Nisan 1915-9 Ocak 1916 tarihleri arasında ise Gelibolu yarımadasında kara savaşları olarak yapılmıştır.

İtilaf devletleri Çanakkale Boğazını ve İstanbul’u ele geçirmeyi amaçlamışlardır. Çanakkale Boğazı’nın İtilaf Devletleri’ne geçmesi ile Rusya’ya her türlü desteği kolaylıkla sağlayabileceklerdi. Bunun için ilk olarak Çanakkale Boğazı’na 1915 yılı Şubat ayında saldırılar başladı. 18 Mart 1915 tarihinde en güçlü saldırı yapılmıştır. Bu saldırılara karşı Osmanlı Ordusu’nun savaş stratejisi olarak boğaza döşediği mayınlar ile düşman donanmasında ağır kayıplar olmuştur. Donanma için büyük öneme sahil olan Nusret Mayın Gemisi’nin batırılması ile itilaf Devletleri birlikleri bozguna uğratılmış ve deniz saldırısından vazgeçmek zorunda kalmışlardır.

25 Nisan 1915’te Gelibolu Yarımadası’nda kara çıkartması yaparak saldırıya devam etmişlerdir. Ancak Osmanlı ordusu ile birlikte Türk milletinin büyük mücadelesi sonucunda büyük bir mağlubiyet yaşamışlardır. Toplamda üç defa kara çıkartması yapan itilaf devletleri üçüncü yenilgi sonrasında 1916 yılı Aralık ayında Gelibolu Yarımadası’ndan çekilmişlerdir.

Zorlu bir savaş olan Çanakkale Savaşı Türk tarihinde destan olarak nitelendirilmektedir. Güçlü bir donanmaya sahip olan itilaf devletlerine karşı daha zayıf bir ordu ile büyük bir zafer elde edilmiştir. Türk milletinim kazandığı zafer olarak tarihe geçmiştir.

Çanakkale Savaşı’nın Önemi

Çanakkale Savaşı Türk tarihine altın harflerle yazılan bir savaştır. Türk milleti Çanakkale Savaşı’nda çok sayıda insanını kaybetmiştir. Ancak büyük bir kahramanlık gösterip ordu değil millet olarak savaşıp hem toprak bütünlüğünü sağlamış hem de büyük bir zafer elde etmiştir. Çanakkale Savaşı’nın zorlu şartlarda kazanılması ile Türk milleti Balkan Savaşlarının yenilgisinin verdiği olumsuzluklardan da kurtulmuştur. Tüm dünyaya ders verir nitelikte bir zafer kazanılmıştır.

Çanakkale Savaşı’nın Nedenleri

Çanakkale Savaşı’nın nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

– İtilafa katılan devletlerin Osmanlı Devleti’ni saf dışı bırakmak ve Çanakkale Boğazı’nı ele geçirmek istemeleri savaş nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır.

– Osmanlı Devleti’nin Almanya yanında savaşa girmesi İngiltere, Rusya ve Fransa savaşta zayıf kalmıştır. Bu devletlerin güçlerini birleştirme istekleri ve Osmanlı Devleti’ni ele geçirme istekleri savaş nedenleri arasında yer almaktadır.

– İtilaf Devletleri’nin Rusya’ya her türlü destek için boğaz hâkimiyetini sağlamak istemeleri ve İstanbul’ u ele geçirme istekleri savaş nedenleri arasında yer almaktadır.

– İtilaf Devletleri’nin, savaşa girmeyen Balkan Devletleri’nin kendi yanlarında yer almaya ikna etme çabaları da Çanakkale Savaşı nedenleri arasında önemli bir yere sahiptir.

Çanakkale Savaşı Sonuçları

– İtilaf Devletleri donanmaları 18 Mart 1915’te Osmanlı ordusu tarafından bozguna uğratılmıştır. Böylece Çanakkale Savaşı’nın deniz savaşı bölümü sona ermiştir.

– Gelibolu Yarımadası’na yapılan kara çıkartmaları yine Osmanlı ordusunun büyük çabası ile bertaraf edilmiştir. 19-20 Anafartalar ve Arıburnu’ndan, 9 Ocak 1916’da da Seddülbahir’den çekilen itilaf birlikleri büyük yenilgiye uğramıştır.

– 1. Dünya Savaşı’nın gidişatı değişmiştir. Batı ülkelerinin beklentilerinin tersine gelişmelerle sonuçlanmıştır.

– Çarlık Rusya’nın çöküşünü hızlandırmıştır.

– İngiltere’de yönetim değişikliğine neden olmuştur.

– Türk tarihine büyük bir destan olarak yazılmış ve Anadolu toprakları ve Boğazların Türkler hâkimiyetinde kalmasını sağlamıştır.

TEMEL ATAY